PhamDuy.com - Trang web lưu giữ di sản âm nhạc Phạm Duy
  • pd showcase01 976x400
  • pd showcase02 1200x400
  • pd showcase03 1200x400
  • pd showcase04 1200x400
  • pd showcase05 1200x400
  • pd showcase06 1200x400
  • pd showcase08 1200x400
  • pd showcase09 1200x400
  • PD Paintings
  • 2003 1200x400

Tác Phẩm Tác Phẩm

Nói Về Rong Ca

Vào năm 1988, cuộc đời đã đẩy đưa tôi tới sống tại Thị Trấn Giữa Đàng USA đúng 12 năm rồi.


Sau hai năm ngồi thanh toán 10 năm sáng tác ở hải ngoại để in ra nhạc tập Thấm Thoát Mười Năm và ngồi thu xếp lại cái gọi là sự nghiệp – từ 1942 cho tới nay sấp sỉ là -- 500 hay 700 ca khúc để in ra tập Ngàn Lời Ca... tôi nhìn ra cuộc đời đã có nhiều thay đổi.


Tôi nhìn vào bản thân mình, nhờ có sự tổng kết cái gọi là sự nghiệp. tôi thấy rằng nếu tôi đã có loại nhạc hứng khởi của thời kháng chiến hứng khởi và oai hùng. Nếu có thêm nhạc xưng tụng quê hương dân tộc ngọt ngào và hàn gắn của thời Việt Nam bị phân chia hai miền... thì tôi cũng có những bài ca ai oán, uất hận hay những bài hát ảo ảnh quê hương trong hơn 10 năm sống đời di cư mê sảng, lưu vong tủi nhục. Trước những biến chuyển của lịch sử, nếu tôi còn muốn tiếp tục làm người hát rong thì từ nay trở đi tôi phải làm cái gì khác.


Lúc này, nhìn vào thế giới, đối với tôi, cuộc chiến tranh lạnh đã sắp tàn, tôi biết trước rằng Nga Sô sẽ phải thay đổi, tôi đoán già đoán non là Việt Nam cũng sẽ phải đổi thay.

Xem tiếp...

Một Đời Ca Nhân

PhamDuy.com - Đây là bài mở đầu của trang nhà phamduy2000.com

 



Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội cho tới khi tôi 17 hay 18 tuổi thì tôi đi mưu sinh bằng nghề thợ điện tại Mông Cáy, bằng nghề làm ruộng tại Bắc Giang, bằng nghề thư ký tòa án và trợ giáo tại Hưng Yên, Kiến An…

Sau đó, tôi trở thành ca sĩ và theo một gánh hát rong, đi từ Hải Phòng qua Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Vinh, Huế, Tourane, Faifoo, Quảng Ngãi, Tuy Hòa, Phan Rang, Phan Thiết, Biên Hòa, Saigon, Mỹ Tho, Bến Tre, Bặc Liêu, Trà Vinh, Long Xuyên, Hà Tiên, Châu Đốc… rồi khi có cuộc Cách Mạng Tháng Tám thì tôi trở về sống tại Hà Nội.


Khi xẩy ra cuộc kháng chiến chống lại Quân Đội Viễn Chinh Pháp, tôi tản cư ra vùng quê rồi theo một đoàn Văn Nghệ Giải Phóng với tư cách văn công, đi từ Hà Đông, Sơn Tây, Việt Trì, Phúc Yên, Vĩnh Yên, Phú Thọ, Yên Bái tới Lào Kai… Tách khỏi đoàn Văn Nghệ kể trên, tôi là một nghệ sĩ tự do đi sống và sáng tác cho Vệ Quốc Quân tại Bắc Kạn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Lạng Sơn, Cao Bằng, Chợ Đại Cống Thần, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Tri và Thừa Thiên… Chủ trương của tôi ngay từ bước đầu chọn nghề ca nhân là soạn nhạc phản ánh cuộc đời trước mặt.

Xem tiếp...

Hồ Văn Xuân Nhi - Ai Giết Nổi Phạm Duy ?

Con số nghệ sĩ Việt Nam hải ngoại bắt đầu trở về nước tìm đường ca hát, tính đến nay đã lên gần cả trăm người. Số lượng nghệ sĩ hải ngoại được cấp giấy phép trình diễn ở Việt Nam cũng đã khá đông, khoảng 70 ca nhạc sĩ, nhiều người đã từng là những ngôi sao sáng chói ca nhạc hải ngoại.

Nếu nói rằng những nghệ sĩ hải ngoại trở về nước ca hát vì họ đã hết thời, già nua, đang bị sân khấu đào thải vì tuổi nghề đã quá cao, hay không còn khán giả ở hải ngoại nữa, đó là một nhận xét hơi có vẻ sỉ nhục người nghệ sĩ quá đi, có thành kiến vì chính kiến. Thực tế có nhiều nghệ sĩ còn trẻ lắm, đang là ngôi sao sáng hay vẫn còn đang là siêu sao ở hải ngoại, cũng đã trở về hay đang tìm đường trở về. Thực tế, nếu có cơ hội và được cho phép dễ dàng, sẽ có thêm cả trăm nghệ sĩ hải ngoại ùn ùn kéo nhau về Việt Nam ca hát, trong đó có rất nhiều siêu sao đương thời. Nếu cánh cửa Việt Nam mở rộng thêm hơn, đừng bày vẽ những thủ tục giấy phép rắc rối, nhiều trung tâm văn nghệ ở đây cũng quay về tìm thị trường trong nước, hay dùng sân khấu trong nước cho những sản phẩm văn nghệ của họ bên này. Chỉ cần cánh cửa Việt Nam mở rộng thêm hơn, chứ chẳng nghệ sĩ hải ngoại nào đòi hỏi phải có một đất nước đổi thay chủ nghĩa, chế độ, họ mới trở về.

Xem tiếp...

Ngày trở về của Người hát rong thế kỷ

Ngày trở về
anh bước lê, trên quãng đường đê,
đến bên lũy tre, nắng vàng hoe,
vườn dâu trước hè cười đón người về...
("Ngày trở về" - Phạm Duy)

Người hát rong thế kỷ nay đã trở về nhà. Ra đi từ phố Hàng Dầu ngay Bờ Hồ, Hà Nội, gót chân ông đã chu du khắp các nẻo đường đất nước: từ Hà Nội ông đi Hải Phòng, Móng Cái, Quảng Ninh, vào Nam trong gánh hát Charlot Miều, rồi lại ra Bắc, ông đi kháng chiến, về chợ Đại Cống Thần, lên Việt Bắc, rồi "dinh tê" cùng vợ qua một chặng đường đầy gian khổ để về Hà Nội, rồi năm 54, ông bỏ lại "mồ mả cha ông" theo dòng người di cư vào Nam cùng nhiều văn nghệ sĩ như Lê Thương, Đinh Hùng, Vũ Hoàng Chương, Vũ Bằng, Tạ Tỵ, v.v. Hai mươi mốt năm sau, biến cố 30-4-75 một lần nữa đẩy ông cùng gia đình gạt nước mắt lên "thuyền viễn xứ" trôi dạt về miền đất tự do nhưng xa lạ. Rồi ba mươi năm sau nữa, những tiếng thì thầm của cố hương "Về thôi, Về thôi! Làm gì có trăm năm mà đợi? Làm gì có kiếp sau mà chờ?" đã gọi ông trở về, như cánh chim thiên di phiêu bạt nay tìm về mảnh đất cội nguồn. Xung quanh cuộc trở về này của ông có nhiều ý kiến ngược chiều, phức tạp. Với tình cảm của một người sinh ra và lớn lên trong cuộc chiến huynh đệ tương tàn, nguyên nhân của sự ly tán của rất nhiều người Việt khắp chân trời góc bể, tôi chịu nhiều ảnh hưởng của những tình khúc Phạm Duy, vì vậy xin được tản mạn đôi chút về ngày trở về của Người hát rong thế kỷ, Người tình già trên đầu non, Cây đại thụ của nền tân nhạc Việt nam.

Xem tiếp...

Phạm Duy - Tiểu Sử Tự Viết

Tên và họ là Phạm Duy Cẩn, nhưng khi thành nghệ sĩ thì xin được xưng tên là Phạm Duy (hai chữ mà thôi).

Sinh ngày 5 tháng 10, 1921 tại Hà Nội, con út của nhà văn, nhà báo Phạm Duy Tốn.

Lấy ca sĩ bộ đội (Trung Đoàn 304) là Phạm Thị Thái tự Thái Hằng làm vợ vào năm 1949, có con đầu lòng là Duy Quang lúc còn ở Khu Tư Thanh Hóa. Khi hai vợ chồng vào Saigon sinh sống bằng nghề âm nhạc thì có thêm 4 người con trai là Duy Minh, Duy Hùng, Duy Cường, Duy Đức và ba người con gái là Thái Hiền, Thái Thảo, Thái Hạnh. Trong số này, sáu người con trở thành ca sĩ, nhạc sĩ nổi danh trong nhiều năm trời.

Học chữ tại các trường tiểu học Nguyễn Du, trung học Thăng Long, học nghề tại trường Kỹ Nghệ Thưc Hành, học vẽ tại trường Cao Đẳng Mỹ Thuật, học nhạc tư nhân với giáo sư Robert Lopez và là bàng thính viên tại Viện Nhạc Học (Institut de Musicologie) ở Pháp.

Xuất thân là thợ sửa máy radio, công nhân nhà máy điện, làm ruộng, phó quản lý và ca sĩ trong một gánh hát cải lương lưu động. Trở thành văn công trong kháng chiến chống Pháp. Khi vào sinh sống tại miền Nam, cùng với anh chị em vợ thành lập ban Hợp Ca Thăng Long, làm nhân viên Trung Tâm Điện Ảnh, sản xuất ca khúc thương mại, đi hát tại các đài phát thanh, phòng trà, khiêu vũ trường, đại nhạc hội và có lúc dạy nhạc tại Trường Quốc Gia Âm Nhạc Saigon...

Khi sống tại nước ngoài thì mở nhà xuất bản Phạm Duy Productions và đi lưu diễn khắp nơi trên thế giới để bán sách, dĩa nhạc.

Xem tiếp...

Nói về “Bên Kia Sông Đuống”

Rhapsody = theo nghĩa cổ (Hy Lạp) là "bài vè lịch sử"; trong âm nhạc ta gọi "raxpôđi" là "khúc cuồng tưởng" hay là "cuồng tấu khúc"; trong thi ca, nó là "điệu ngâm khoa trương cường điệu" – Riêng tôi gọi nó là "trường khúc tự do" vì nó khác với các thể tài khác như waltz, gavotte, tango, sonata... vốn đều những thể tài có khuôn khổ thức nhất định.

Hoàng Cầm bên bờ sông Đuống
Hoàng Cầm bên bờ sông Đuống

Bên Kia Sông Đuống - Thơ Hoàng Cầm, Phạm Duy phổ nhạc, hòa âm Duy Cường, Mỹ Linh trình bày


Lý do tôi phổ nhạc "Rhapsody Đuống River" là vì từ đầu năm 2010, tôi thấy không có bài viết nào của Hoàng Cầm trong các báo XUÂN thì biết ngay rằng anh bạn của tôi ốm nặng... Tôi muốn cho anh đỡ buồn nên ngồi soạn Bên Kia Sông Đuống để anh nghe, nhưng soạn xong rồi, chưa kịp thu thanh thì anh qua đời ! Tôi cố gắng hoàn tất bài hát này để kịp cho hát trong ngày lễ "100 ngày mất" của Hoàng Cầm...

Xem tiếp...

Người tình sông Đuống

"Hoàng Cầm dạy cho tôi tình yêu quê hương đất nước. Tôi còn học được ở Hoàng Cầm một tinh thần vững vàng, dù cuộc đời người thi sĩ ấy nhiều lắm những trắc trở và khổ cực". (Phạm Duy)

Nhạc sĩ Phạm Duy và nhà thơ Hoàng Cầm đã có khoảng hai năm trời sống chung gắn bó. Theo lời Phạm Duy, tình bạn của họ thân thiết đến độ "chung chăn chung chiếu chung chè chén". Chưa có người bạn nào tâm đầu ý hợp với ông hơn Hoàng Cầm. Vì thế mà sau này, dù đã xa nhau hơn nửa vòng trái đất, họ vẫn thường xuyên viết thư hoặc đánh điện hỏi han chia sẻ. Khi được Phạm Duy bày tỏ lòng yêu mến với Hoàng Cầm trong tôi, nhà thơ của Lá diêu bông liền ân cần phúc đáp lại bằng Phạm Duy trong tôi. Một cách biểu hiện tình cảm rất chân thành, rất đẹp của hai con người đã cùng nhau đi qua gần hết thăng trầm, hạnh phúc.

Phạm Duy và Hoàng Cầm

Xem tiếp...

Thưởng Thức “Rhapsody Sông Đuống”

Trong suốt gần hết cuộc đời âm nhạc của nhạc sĩ Phạm Duy, loại nhạc gọi là “bài ca phổ thông” đã là sản phẩm chính của ông. Trong sự nghiệp này, ông đã thành công một cách lạ lùng—đại đa số người ta, bất kể có cảm tưởng riêng như thế nào đối với nhạc sĩ, sẽ công nhận là trong dòng lịch sử của tân nhạc Việt Nam, mà bây giờ đã kéo dài lâu hơn 70 năm rồi, không có nhân vật nào khác mà có một số bài hát nổi tiếng nhiều bằng ông.

Những đòi hỏi về mặt hình thức của một bài hát phổ thông thật là nghiêm khắc vô cùng. Nếu chỉ nói về giai điệu (và không nói về nhạc intro, nhạc interlude, v. v.) thì tài liệu căn bản của đa số bài hát phổ thông chỉ gồm 32 mesures thôi, dù con số này có thể tăng gia đến 48 mesures hay một con số lớn hơn nữa. Thường lệ, những giai điệu này, được xây cất bằng những câu hát có bề dài 8 mesures. Đó là bề dài “chính thống” của một câu hát. Tuy nói vậy, chúng ta cũng phải công nhận là có nhiều nhạc sĩ Việt Nam (cũng gồm NS Phạm Duy) có khả năng đặc biệt về sự tạo ra những câu nhạc có bề dài “không chính thống” —việc này thường thường là kết quả của “phrase extension”: sự kéo dài, sự mở rộng, của một câu nhạc. Đây là một đặc tính của nhạc phổ thông Việt Nam khác hẳn với nhạc phổ thông của các nước Đông Á khác (gồm Nhật Bổn, Đại Hàn, và Trung Quốc), và những nước Âu Tây.

Xem tiếp...

Thời Kỳ Mù Mịt - Từ thời thượng cổ đến thế kỷ X

Nhạc sử của Việt Nam thời xa xưa rất mù mờ, ta chỉ biết nhạc Việt thời cổ xưa là : nhạc trống đồng, nhạc gồng, nhạc đàn đá và nhạc đàn tre giây nứa.... mang tính chất nhạc tiền sử, nhạc bộ lạc (pre-historic, tribal music). Trong đời sống âm nhạc của người Mường hồi đầu thế kỷ 20, một số nhạc cụ cổ xưa còn được dùng đến, như trống đồng chẳng hạn :

trngdong
Trống đồng

Xem tiếp...

Thời kỳ Thứ Nhất - Từ thế kỷ X tới thế kỷ XV

Ảnh hưởng của Ấn Ðộ và Trung Hoa thấy rõ trong nhạc Việt Nam thời xa xưa qua những tượng nhỏ của các nhạc công được chạm trên bệ các cột lớn của ngôi Chùa Phật Tích ở làng Vạn Phúc, tỉnh Bắc Ninh. Chùa này được xây cất vào thời Nhà Lý, khoảng thế kỷ XI...

cot1

cot2

Xem tiếp...