4. Thanh Niên Ca
- Details
- Written by Phạm Duy
- Hits: 9605
Toàn Quốc Kháng Chiến - Thanh Niên Ca
Thế rồi xẩy ra cuộc toàn quốc kháng chiến. Tôi ra Hà Ðông, tới hát cho Ðài Phát Thanh Kháng Chiến đặt trong một cái hang ở Chùa Trầm. Rồi tôi gia nhập Ðoàn Văn Nghệ Giải Phóng của Phạm Văn Ðôn...
...Ðoàn khởi sự ra đi từ Vĩnh Yên qua Phú Thọ, Việt Trì, Tuyên Quang, Yên Bái rồi lên tới Lào Kai. Lúc này tôi thực sự đi vào thực tế Cách Mạng, thực tế Kháng chiến và vì Ðoàn Văn Nghệ Giải Phóng trực thuộc Cục Thanh Niên, tôi phải soạn bài hát cho thanh niên. Khi đã soạn ra khá nhiều ca khúc vui trẻ, tôi bèn gọi chung là thanh niên ca. (Sau này, vì nhu cầu công tác, tôi còn tạo ra hai loại ca khác là quân ca và dân ca). Bài thanh niên ca đầu tiên của tôi trong kháng chiến là bài:
Nhạc Tuổi Xanh
(Phú Thọ-1947)
Một mùa Thu năm qua Cách Mạng tiến ra
Nước Việt bừng ngàn tiếng thanh niên tung gông phá xiềng
Ðoàn người trai ra đi, miệng hô lớn: ''Quyết chiến''
''Quyết chiến''... chân oai nghiêm đều tiến.
Một ngày qua thanh niên giã từ giấc mơ
Phất cờ hồng nhuộm máu, đấu tranh cho muôn kiếp sầu
Ðời người bao gian lao vì non nước: ''Quyết chiến''
''Quyết chiến''... lúc chưa phai tuổi xanh.
Tuổi xanh như lúa mai
Ðời thanh niên sáng tươi
Thuở nay chinh chiến chờ đợi người
Về đây tay nắm tay
Ðài vinh quang đắp xây
Miệng hô câu hát vang trời mây.
Cùng đi, đem máu lên đỏ ngọn cờ
Cùng đi, đem sức trai đổ xuống bờ, bờ ruộng xanh
Tôi cùng anh, ta tranh hùng chờ ngày hoà bình
Ðời mầu hồng, nồng nàn sống vui tuổi xanh.
Ðường ta, ta cứ đi, nhà ta ta cứ xây
Ruộng ta, ta cứ cầy đợi ngày
Ngày mai bao ấm no, diệt xong quân Pháp kia
Cười vang ta hát câu Tự Do.
Loại thanh niên ca của tôi không còn mang tính chất cổ điển, ấn tượng hay siêu thực nữa mà phải mang tính chất hiện thực. Sau khi đã nói lên sự tự tin vào mình -- đường ta ta cứ đi -- bây giờ, qua bài VỀ ÐỒNG HOANG, tôi nói lên sự hân hoan của tuổi trẻ Việt Nam khi cần phải phá bỏ phố phường, biệt ly đời gấm hoa để về đồng quê xây làng kháng chiến. Ðây cũng là thời vàng son của những bài cùng một đề tài và thể nhạc như CON ÐƯỜNG VUI (Lê Vy-Phạm Duy), ÐOÀN LỮ NHẠC (Ðỗ Nhuận), NHẠC ÐƯỜNG XA (Phạm Duy Nhượng)...
VỀ ÐỒNG HOANG
(VỀ ÐỒNG QUÊ)
(Phú Thọ-1947)
Từ phố phường rời ra thôn quê
Anh em ta quyết chí về đồng hoang.
Ðem máu căm hờn về đồi nương
Dưới thôn ta xây hầm, lập bao chiến khu vững bền.
Ðồng ruộng kia ta gieo hạt thù
Ðể mọc lên ngàn muôn cánh lúa
Vượt đồi cao, đồng xa, vượt núi, núi non
Nơi cô thôn, ta xây cánh đồng kháng chiến
Từ đồi khoai, bụi sắn, nhạc lên oai hùng
Reo ca vang, bàn tay thanh niên.
Cùng đón chờ ngày vui vinh quang
Anh em ta sống với gió với trăng ngàn.
Ðồng quê bát ngát
Nuôi toàn quốc đấu tranh muôn năm.
Ðất cầy thơm gió lên
Nghe nhịp sống tiến bao thanh niên.
Cũng trong niềm vui được sống tại nơi đồng quê, tôi soạn thêm bài ÐƯỜNG VỀ QUÊ. Bài này, ngoài tính chất hiện thực ra, còn có thêm cả chất trữ tình nữa.
ÐƯỜNG VỀ QUÊ
(Bắc Giang - 1947)
Một đoàn người đi miên man trên đường gian nan
In hình qua mây núi xanh lơ bát ngát
Lúc chiến đấu xa nhà nhịp theo nguồn sống mới
Người đi tìm chân trời nơi miền quê.
Lúc phá hết phố phường biệt ly đời gấm hoa
Người vui đời áo nâu quên hết u sầu.
Kìa đoàn người đi hiên ngang qua đồng mênh mông
Người bàng hoàng đưa câu ca theo nhịp chân không
Có những lúc reo mừng với tiếng hát mơ mòng
Của từng đoàn nông phu vui sống
Có những lúc tươi cười với tiếng hát cô hàng
Tan chợ chiều trên đường về cô thôn.
Khi ngừng chờ gió đến
Bên bờ dòng nước trong
Ôi tưởng chừng nghe tiếng
Cha già vọng trời Ðông.
Kià đoàn người đi say sưa không màng công danh
Không hề ham phú quý đi nuôi ý chí
Lúc đất nước tưng bừng mời ta về với gió
Người vui đời giang hồ nơi miền xa
Lúc tiếng hát oai hùng rền vang từ khắp nơi
Người vui hoà tiếng ca, qua núi qua đồi.
Kìa đoàn người đi trong đêm qua rừng âm u
Người lạnh lùng nghe mưa thu trên từng ba lô
Có những lúc mơ hồ với tiếng hát mong chờ
Của từng đoàn công nhân say gió
Có những lúc nhớ nhà với tiếng trúc xa vời
Vang nhạc sầu trên đường chiều Thu qua.
Khi mùa Thu hắt gió
Qua đồng về chúng ta
Ôi tưởng chừng thế giới
Ðó chờ bao tuổi thơ.
Tiếp tục tung ra những thanh niên ca, tôi phổ nhạc một bài thơ của Ðào Duy Kỳ:
THANH NIÊN CA
(theo thơ Ðào Duy Kỳ)
Ðây thanh niên, sức mạnh vô cùng
Muôn nhát búa, phá tan xiềng xích.
Ðây thanh niên dũng cảm vô cùng
Tung ngục tù tiến lên.
Một đoàn người tươi trẻ, gái cùng trai
Ðang say sưa tranh đấu cho ngày mai.
Muôn bước tiếng nhịp hùng cường
Muôn tiếng thét điệu quật cường
Ði miên man tới phương trời tươi thắm.
Cả đoàn người hăm hở quyết xung phong
Ðang say sưa ôm ấp sâu trong lòng
Một lý tưởng : Phụng thờ nước
Một ý chí : Bảo toàn nhà
Một phong trào tuổi trẻ đứng vùng lên.
Lòng ta là sắc hồng tươi thắm
Của bầu trời đỏ rực lửa đấu tranh
Hồn ta là ánh vàng tươi sáng
Của sao mai chiếu rọi ánh bình minh.
... Rồi sau đó, tôi soạn thêm bài:
THANH NIÊN QUYẾT TIẾN
(Yên Bái-1947)
Thanh niên Việt Nam bước lên như bao anh hùng
Của ngày lịch sử đã khơi nguồn anh dũng.
Thanh niên Việt Nam bước lên, ta vẫy vùng
Lòng còn bừng reo ý hùng.
Kìa là đoàn người thanh niên
Nhào mình vào đời hi sinh
Hi sinh, thanh niên hi sinh cho dân.
Vui đi trong gian lao
Say mê trong binh đao
Lửa hờn quật cường thanh niên muôn năm nêu cao.
Ðoàn trai đang lên là ta
Cùng nhau đi trên đường xa
Nhịp đều một nhịp oai nghiêm
Lời thề một lời linh thiêng
Thanh niên Việt Nam quyết tiến
Thanh Niên ! Thống Nhất ! Thống Nhất !
Thanh Niên ! Hi Sinh ! Hi Sinh !
Thanh niên hiên ngang ra đi với đời.
Thanh Niên ! Quyết Chiến ! Quyết Chiến !
Thanh Niên ! Quyết Thắng ! Quyết Thắng !
Thanh Niên muôn năm nêu cao giống nòi.
Trong thời gian hoạt động trong Ðoàn Văn Nghệ Giải Phóng, tôi soạn bài ÐOÀN QUÂN VĂN HOÁ
hay là ÐÀN NHỊP TRẦM HÙNG nói lên nỗi vui của người thanh niên đi làm công tác văn nghệ trong
kháng chiến.
ÐOÀN QUÂN VĂN HOÁ
hay
ÐÀN NHỊP TRẦM HÙNG
(Phú Thọ-1946)
Hướng về ngàn phương dạt dào ánh sáng
Ôi thiên nhiên huy hoàng cho người tràn ngập tâm hồn.
Yêu nhân gian trong ngặt nghèo vươn sức sống
Ta đi trên đường mênh mông.
Tơ tình vừa rung theo cơn bão sống
Nước mắt hoen như ngày nhân loại ra đời vui Xuân
Ðàn nhịp trầm hùng
Thơ ngâm dũng mãnh
Ta biết ta kiêu hùng cùng thời gian.
Ôi dĩ vãng trầm luân
Những nỗi sầu vang nỗi lòng yếu đuối
Của cuộc đời u uất không lời
Ðàn rung lên lên ! Hồn vang lên lên ! Ðời vươn lên !
Ôi ánh sáng nguồn vui !
Tiếng hát nghìn nơi, tiếng đời no ấm
Trong toàn cầu tay bắt mặt mừng
Ðàn vang lên lên ! Hồn tươi lên lên ! Ðời vui lên !
Ta tìm hồn ta trong phen đắm đuối
Bơ vơ sinh ra đời ớn hèn của trẻ côi người
Nhưng hôm nay hương nghìn đời lên phơi phới
Ta đi trong lòng người ơi...
Trông về vực sâu ta thương những bóng
Ngơ ngác như đang còn u sầu bao cuộc tồn vong
Ðàn trầm rộn ràng ! Thơ ngâm sáng láng !
Ta hát câu chan hoà lời vẻ vang.
ÐIỆP KHÚC
Tương tư lớp sóng
Vang khắp trùng dương
Trôi theo mây cuốn
Gió thổi ngàn phương
Ta đi khắp chốn
Gieo giắc lòng thương
Ca hát triền miên
Cho cuộc đời lên.
Phạm Duy
