Phạm Duy

Truyện Ca trong nhạc Việt Nam

In bài này

Chi tiết: Quỳnh Giao; Lượt xem: 3172

Chương trình "Câu Chuyện Văn Nghệ Với Quỳnh Giao"
do Nam Phương phỏng vấn.
Đề tài: Truyện Ca trong nhạc Việt Nam

Phạm Duy, Người Tình Già

In bài này

Chi tiết: VACF; Lượt xem: 2927

Sản xuất: Vietnamese American Cancer Foundation - 2002
Bài viết: Y-Sa
Đạo diễn: Charlie Nguyễn

Cung Bậc Phạm Duy

In bài này

Chi tiết: Hạ Long Bụt sĩ; Lượt xem: 3320

Cổ nhân trân trọng với nghệ thuật, người nghe và người diễn không ồn ào, không đại chúng như thời mới. Có khi hai người, như Kim-Kiều, lẳng lặng nhìn nhau, tâm sự qua tiếng đàn, chau mày đau xót, xốn xang cõi lòng. Các cụ có đi hát ả đào thì cũng chỉ dăm người, cầm chầu, điểm xuyết, không gian thân mật, trong căn phòng nhỏ, mái nhà ấm cúng, đèn leo lét, lơ lửng khói thuốc lào...

Thời ấy qua đi, xênh phách xếp xó, tân nhạc bắt đầu trong những quán rượu Tây, khiêu vũ, nhạc Pháp, Tây Ban Nha, Tango, Valse... lịch sự lãng mạn, đam mê chất ngất nhưng thời đầu chỉ dành cho giới trí thức thành thị, thập niên 1930, 1940 mở màn cho giai điệu mới, Đặng Thế Phong, Lê Thương, Thẩm Oánh, Dương Thiệu Tước, Văn Cao, Phạm Duy... làn nhạc trữ tình tiếp tục khuynh hướng Thơ trữ tình từ trăm năm trước và Phạm Duy là người đã nối cầu nhạc dân dã với âm nhạc Tây phương, dân ca trở thành âm nhạc mang hồn Việt dù khoác áo solfège Âu, cả lớp bình dân cũng ngâm nga hát theo được, đấy là công và tài của Phạm Duy. Mấy chục năm sau, trong không khí bom đạn, làn nhạc than van, triết lý bình dân của Trịnh Công Sơn nắm bắt được quần chúng thành thị, đang đau giữa cuộc chiến, đang khóc giữa mấy lằn đạn, nhập vào với luồng phản chiến quốc tế đúng lúc, lời nhạc rất Tây, âm điệu nhẹ nhàng, rủ rỉ Nam ai, trở thành một loại dân ca mới, dân ca cho dân trí thức thị thành, cao hơn dân ca bình dân nông thôn thập kỷ 1940-50 của thế hệ cha chú.

Xem tiếp...

Phạm Duy: Dấu Ấn Trăm Năm

In bài này

Chi tiết: Trần Thu Miên; Lượt xem: 4037

Ông, Phạm Duy, đã đi một quãng đường qua cuộc đời kể là khá dài trong kiếp nhân sinh. Sống đời người như ông thật hiếm hoi.

Những bước chân ông đi từ quê nhà sang chốn tha hương đều đã để lại dấu ấn văn hóa Việt Nam. Bởi vì trái tim ông là trái tim Việt Nam nguyên thủy: trái tim Việt Nam không đảng phái; trái tim thiên tài nghệ sĩ Việt Nam.

Xem tiếp...

Môi Son Julie - [11] Vũ Trường Tango Đèn Mầu

In bài này

Chi tiết: Julie Quang; Lượt xem: 17207

Ca hát cho đời mua vui. Người Nghệ Sĩ, đừng bắt họ khoác lên những bộ đồng phục thiên hạ mặc. Bởi họ là Nghệ Sĩ, nếu họ mặc đồng phục thì họ sẽ không thở được hơi thở của riêng họ, không nói được tiếng nói riêng của họ, làm sao dệt những vần thơ, khúc nhạc ngát hương cho đời, và ngược lại nếu phải thay đổi bộ đồng phục, để mặc vào cái áo khoác của người Nghệ Sĩ thì họ sẽ làm gì ? Đây là câu hỏi chung nhưng dành riêng cho giới Nghệ Sĩ... Như từ bao đời người Nghệ Sĩ phải tự chắc lọc mình, đem những chất liệu sống những tinh tuý của khổ đau và sung sướng mà cống hiến cho đời.

Xem tiếp...

Nhớ Phạm Duy, một đời và mãi mãi

In bài này

Chi tiết: Hoàng Văn Hào; Lượt xem: 2941

Mẹ mất, ba tôi phải một mình "gà trống nuôi con" nuôi 8 đứa con thơ dại đang ở vào tuổi ăn tuổi học. Ngày ấy, người chị lớn của tôi phải thay mẹ quán xuyến việc nhà và chăm sóc các em. Đứa con út là tôi vì thiếu sữa và thiếu hơi ấm của mẹ nên cọc còi chậm lớn, nhưng cũng may là nhờ có chị. Tối tối chị tôi đã ru tôi vào giấc ngủ, nhưng không bằng những câu hò điệu lý thông thường mà bằng những lời ca thật êm ái nhẹ nhàng mà tôi cứ nhớ hoài nhớ mãi:

Nắng chia nửa bãi chiều rồi
Vườn hoang trinh nữ khép đôi lá giầu
Sợi buồn con nhện giăng mau
Em ơi hãy ngủ anh hầu quạt đây.

Lòng anh mơ với quạt này
Trăm con chim mộng về bay đầu giường
Ngủ đi em mộng bình thường
...

Xem tiếp...

Gặp Cụ Phạm Duy

In bài này

Chi tiết: Trần Khải Xuyên; Lượt xem: 6813

Hôm nay ghé thăm cụ Phạm Duy, một là sau thời gian dài trao đổi qua email, cụ gọi mình đến để “phổ biến” album nhạc mới nhất vừa hoàn thành, hai là trước sau gì cũng phải được gặp “tượng đài âm nhạc” của mình một lần! Đến lúc cụ đang nằm dài trên sofa cho người ta châm cứu khuôn mặt (diện châm), chốc chốc lại rút cái iPhone 4S trắng trong túi áo bà ba đen ra để tự chụp chân dung, xoay tới xoay lui cái phone để tự chụp cả chục kiểu :) .

Xem tiếp...

Mal

In bài này

Chi tiết: Trần Khải Xuyên; Lượt xem: 4855

Nhớ lúc nhỏ, lũ nhóc cấp 2 chúng tôi luôn nghĩ ra những trò tiêu khiển giết thời gian thú vị. Tôi còn nhớ một trong những trò đó là ngồi tìm ra những từ tiếng Việt gốc Pháp, chẳng hạn như cái ba-ri-e (barrière) là cái rào chắn, hay ra-đi-a-tơ (radiateur) là bộ phận tản nhiệt của xe máy… Mặc dù chưa hề biết tiếng Pháp, lũ nhóc chúng tôi vẫn cãi nhau, lục tìm từ điển để minh chứng cho những ví dụ của mình. Bạn cu Bông (Quang Khải) hẳn còn nhớ trò chơi này.

Bây giờ thì tôi tìm ra một từ khác: Mal, như trong tiếng Việt, khi người ta nói: cái thằng đó hơi bị man man. Vốn gốc chỉ có nghĩa là đau, bệnh, qua tiếng Việt từ đó đã phái sinh một nghĩa mới: đau bệnh theo kiểu thần kinh. Ảnh hưởng của văn hóa Pháp lên văn hóa Việt thật sâu đậm, tìm thấy khắp trong ngôn ngữ, ca từ, ca khúc! Đôi lúc lại có cảm giác rằng chúng ta tiếp thu văn hóa nước ngoài không hẳn là thiếu chọn lọc, nhưng vẫn quá ư dễ dãi. Đến tận những năm 70, khi văn hóa Mỹ đã lan tràn khắp miền Nam Việt Nam, các phòng trà Sài-gòn vẫn rĩ rã những ca khúc Pháp. Trong trào lưu hát nhạc Pháp lời Việt này, nhạc sĩ Phạm Duy đã đặt lời cho hàng loạt ca khúc Pháp, mà bài này là một đơn cử.

Xem tiếp...

Làm Sao Có Em

In bài này

Chi tiết: Trần Khải Xuyên; Lượt xem: 3180

Ai đã từng đi qua tuổi ngây thơ mà không say mê bài hát này, là nhạc phim The Godfather, nhưng giờ tôi mới biết tới một "diễn dịch" lời Việt khác của Phạm Duy, mà giả sử như bây giờ có một bài hát với lời như thế, không biết Bộ VHTT có duyệt cho lưu hành không:

Làm sao có em để ấm giường êm trong một đêm mềm.
Ðể ta ngất ngây một giấc mộng ngoan mơ màng ảo huyền...
Làm sao có em để cháy giường loan soi lửa lên tường.
Một đôi rắn hoang vội cuốn vào nhau không rời bàng hoàng...

Điều tôi thích ở âm nhạc (cũng như ở con người Phạm Duy) là... nó không phải ràng buộc vào một khuôn khổ nào cả. Một con người phong phú, đa dạng đến thế hẳn nhiên không nằm trong cách đánh giá của những kẻ tầm thường, những người không tự vượt qua được suy nghĩ hình thức sơ đẳng, nhảm nhí, những kẻ chỉ biết dùng thông tin một chiều để chứng minh những nhận định tầm phào. Nhạc của ông có thể hàn lâm, có thể dân dã, có thể cao siêu, có thể dung tục... Nó cover một khoảng rất rộng đủ mọi nội dung, thể loại, nguồn gốc... Âm nhạc Phạm Duy không hẳn là dễ, nhưng với "popular music" – nhạc phổ thông, thái độ của ông rất là thoải mái, ai hát nhạc ông cũng được, giọng Kim tốt, mà giọng Mộc, Thủy, Hỏa... cũng tốt ça va tout! . Ông đặt rất nhiều lời cho các ca khúc phổ thông, kể cả bài Happy Birthday lúc ở Mỹ như sau: Mừng cả vạn người di cư. Cuộc đời tiền vào có dư. Ðể rồi có con, dân bầu. Làm tổng thống Mỹ mai sau (biết đâu). – Wish all the refugees. Our life will be easy. And wish some child will be. The President of this country.

Trần Khải Xuyên

5/2011