Mùa Xuân Cuối Cùng Trên Ðất Nước
- Chi tiết
- Phạm Duy
- Lượt xem: 3736
Thế là tôi đã ném được tầm con mắt về một hành trình mà mức khởi hành vào đầu thập niên 40 là mấy bản NHẠC HÙNG cổ điển hay siêu thực và vài bản NHẠC TÌNH ấp úng của thời tiền chiến... tiến tới giai đoạn NHẠC KHÁNG CHIẾN với khá nhiều thanh niên ca, quân ca, dân ca rất hiện thực và cũng rất lãng mạn cách mạng đi đôi với một chút nhạc tình vừa viễn mơ, vừa giang hồ, vừa ấm cúng...
Thời cuộc trong năm 1954 làm cho đất nước bị chia đôi, tôi chọn miền Nam để sinh sống và trong suốt 20 năm ròng, tôi đã để cho con người xã hội (l'homme social) của tôi được mỗi ngày một trưởng thành với loại nhạc TÌNH TỰ QUÊ HƯƠNG, khi thì mang tính chất xưng tụng với dân ca phục hồi, dân ca cải tiến, khởi đi từ dân ca phát triển tới trường ca, từ đơn khúc tới chương khúc, khi thì phê bình xã hội với tâm ca, tâm phẫn ca, vỉa hè ca, tục ca, thương ca chiến trường, khi thì siêu hình với đạo ca khi thì tươi mát với bé ca, nữ ca. khi thì bùi ngùi với bình ca v. v...
Con người tình cảm (l'homme sentimental) chỉ được thả cho trôi theo một cuộc tình rất muộn màng, rất khó khăn và không có lối thoát nào hơn là sự chia phôi, để cho một số tình ca đôi lứa, tình ca một mình được ra đời, nói lên tất cả hạnh phúc và khổ đau của một con người khi đi vào tình ái...
Trước ngày định mệnh 30 tháng Tư 1975, nhân dịp Tết, một hãng sản xuất băng nhạc nhờ tôi soạn hai bài hát mùa Xuân. Vì tôi còn đang trong không khí của những bài hoan ca, tôi soạn cho con gái yêu Thái Hiền bài hát nhan đề:
TRÊN ÐỒI XUÂN
(Saigon 1975)
Một buổi sáng vừa tỉnh giấc là tàn Ðông
Liền vội đứng dậy mở tung cửa đón Xuân
Nắng trên thềm lấp lánh
Lũ bướm vàng tung cánh
Với to nhỏ chim hót trên cành
Chải vội tóc, mặc áo vóc, xỏ dầy cong
Rồi mở cánh cửa mầu xanh, rời gót xinh
Bước ra đường thơm mát
Dắt lên đồi xanh ngát
Ðón Xuân về trên khắp quê hương.
Ði êm, đi êm trên cỏ nõn nà
Ta đang đi trong hơi thở quê nhà
Gió mát cũng đến với đôi tay ngà
Một bầu trời hồng ôm lấy ta
Xanh như mây xanh, thay cặp mắt này
Thơm, trong ta thơm hơn loài hoa dại
Suối tóc bát ngát cuốn quanh vai gầy
Dâng trong tim ta, sóng vơi đầy...
Một con ốc nằm yên giấc ở đồi hoang
Bỏ mộng ngoan từ vỏ, vươn chào đón Xuân
Khiến ta là làn rêu bám
Cũng ngước mặt nghênh đón
Bóng dáng người con gái tươi ròn
Chuồn chuồn ghé về ngấp nghé ở vòm tre
Mùa Xuân sẽ còn thổi đi liều thuốc mê
Khiến cho bầy giun dế
Cũng như đàn em bé
Quấn quýt đời, không muốn ra đi !
CODA
Từ đồi Xuân, lòng vương vấn rồi phân vân
Bèn gửi luôn một nụ hôn vào Xuân mới !
Mười mấy năm sau tôi mới có dịp ngó tới bài hát này, không ngờ nó là bài hát mùa Xuân cuối cùng được sống trên đất nước! Quê hương đẹp quá, khiến cho cô bé Việt Nam choàng dậy, chải vội mớ tóc mây, mặc bộ áo vóc vào người, xỏ đôi giầy cong rồi chạy tung lên đồi. Cô bé đi như đi trong hơi thở của quê hương, gió mát và bầu trời ôm ấp cô, mây làm xanh mắt cô, hoa cỏ làm thơm lòng cô và trong tim thì cô có sóng. Rồi một người trai mang kiếp rong rêu nào đó, muốn cùng với con ốc bò ra khỏi vỏ, và cùng với cô, cùng với loài dun dế âm thầm hay với bầy chuồn chuồn vô tư lự được... quấn quýt đời, không muốn ra đi ! Không muốn ra đi, nhưng cuối mùa Xuân đó, vẫn phải bỏ quê hương ra đi.
Ngoài bài TRÊN ÐỒI XUÂN đó ra, tôi còn soạn thêm bài hát muà Xuân nữa, trong đó có nói tới chuyện khoan dầu trên biển, khiến cho nước ta sẽ giầu to, người dân sẽ đủ no và có tự do.
MỪNG XUÂN
(Saigon 1975)
Mừng Xuân tới bằng tiếng sáo vui
Với tiếng cười yêu mến đời.
Mừng Xuân tới bằng tiếng vỗ tay
Vang khắp trời mây.
Xin mừng anh chiến sĩ nơi tiền phương
Giữ đất cho Việt Nam hùng mạnh.
Nơi đồng xanh chúc bác dân cầy luôn
Lúa tốt, hoa mầu tươi suốt năm
Xin cho phố xá nơi thành đô
Giới bán buôn làm to lời nhiều
Chúc cho một nước dân đủ no
Chúc cho một nước luôn tự do.
Mừng Xuân tới bằng tiếng hát vang
Dưới mái trường hay giữa đàng
Lời ca hát từ núi xa xăm
Ra tận đại dương
Mừng em bé vừa mới lên năm
Có Tiên về nơi bé nằm
Mừng ông lão bà lão tám mươi lăm
Sống thêm ngoài chục năm
Mừng Xuân tới bằng tiếng máy khoan
Nơi núi rừng, nơi suối ngàn
Mừng Xuân tới bằng tiếng máy soi
Giữa nơi biển khơi
Xin mừng cho những bước chân khẩn hoang
Vỡ đất cho Việt Nam thịnh vượng
Nơi mỏ than, chúc những anh thợ ngoan
Với cánh tay đẩy lui nước non
Xin mừng cho những tháp nơi biển xa
Mãi mãi phun dầu ra mịt mù.
Chúc cho một nước dân giầu to
Chúc cho một nước luôn tự do.
Mừng Xuân tới bằng tiếng hát vang
Dưới mái trường hay giữa đàng
Lời ca hát từ núi xa xăm
Ra tận đại dương
Mừng em bé vừa mới lên năm
Có Tiên về nơi bé nằm
Mừng ông lão bà lão tám mươi lăm
Sống thêm ngoài chục năm.
CODA
Mừng đôi lứa vừa mới kết hôn
Mối duyên tình luôn vững bền
Mừng tôi đã ngày thêm một lớn
Lớn thêm cùng những vui buồn.
Những Tình Khúc Cuối Cùng
Bây giờ nói tới những tình khúc coi như cuối cùng của đời tôi... Những bản tình ca một mình khởi đi từ năm 1968 với những bài đầy nuối tiếc như NGHÌN TRÙNG XA CÁCH, TRẢ LạI EM YÊU... tiến tới những bài đầy chết chóc soạn ra trong đầu thập niên 70 như MÙA THU CHẾT, GIẾT NGƯỜI TRONG MỘNG, CHIẾC BÓNG TRÊN ÐƯỜNG... thì bây giờ là vào khoảng 73- 75, tôi soạn ra những bài TÌNH HỜ, TA YÊU EM LẦM LỠ, YÊU LÀ CHẾT Ở TRONG LÒNG, NỬA ÐOẠN TÌNH BUỒN, NHỮNG CUỘC TÌNH TAN VỠ... Tất cả đều là những bài hát rất là chua chát và ma quái:
TÌNH HỜ
(Saigon 1975)
Tôi đang lừa dối em
Mà sao em không biết
Những lời nói tình duyên
Với tôi không cần thiết
Chớ nên thề thốt chi
Ðùa vui thôi đấy nhé
Say đắm và si mê
Sẵn sàng đang nhạt nhoè.
Tội nghiệp quá, xây những lâu đài cát mơ
Biển vắng trong chiều sắp mưa
Tình cũng như là đám mây mịt mù
Tình là nhớ, xin nhớ không lừa dối ai
Ðừng nói câu chuyện lứa đôi
Tình cũng như dòng nước trôi.
Khi tôi tìm đến em
Là tìm vui trong chốc lát
Ðến một lúc rồi quên
Nhớ nhung không cần thiết
Khi em hiểu rõ tôi
Yêu nghĩa là phai phôi
Nghĩa là mang hận hoài.
YÊU LÀ CHẾT Ở TRONG LÒNG
(Saigon 1975)
Làm sao tôi biết yêu đương là khúc đoạn trường
Làm sao tôi biết yêu đương là tiếng thê lương
Từ khi tôi mới yêu người đó
Tình yêu thơm ngát như lời hứa
Cuộc tình ngây thơ, chúng tôi xây mộng xây mơ
Người cho tôi biết yêu nhau là sẽ nặng sầu
Người cho tôi biết yêu nhau là sẽ xa nhau
Dù tôi không muốn tin là hết
Tình yêu như lá theo mùa chết
Cuộc tình năm xưa sẽ tan sau một cơn mưa...
Người tình ơi ! Yêu đương là chớ nên mong
Yêu đương là chết trong lòng
Yêu đương là khối sầu thương
Người tình ơi ! Yêu đương là tiếng than van
Yêu đương là nát cung đàn
Yêu đương là giấc mơ tàn...
Làm sao tôi biết yêu đương ở cõi địa đàng
Làm sao tôi biết yêu đương là mối dây oan
Từ khi tôi biết yêu là thế
Tình yêu đốt cháy tim nhỏ bé
Cuộc tình ra đi sẽ đem theo cả say mê
Người cho tôi biết yêu nhau dù có nguyện cầu
Người cho tôi biết yêu nhau là vẫn thương đau
Dù cho tôi biết quên người cũ
Tình yêu chắp cánh theo ngọn gió
Lòng người đong đưa vết thương mối tình xa xưa.
TA YÊU EM LẦM LỠ
(Saigon 1975)
Loài cỏ cây man rợ
Loài ma quái ngu si
Ta yêu em lầm lỡ
Bây giờ đường nào đi ???
Em yêu ma quỉ dữ
Ðã đến gieo sầu thương
Em là cây cỏ úa
Em đến gieo buồn thương.
Ta cho em tất cả
Hỡi nụ hôn lần đầu
Bây giờ tình tan vỡ
Ta còn lại thương đau.
Ta yêu em lầm lỡ
Ôm bàn tay dại khờ
Em là loài hoang thú
Ta vất vả tim khô...
Loài phù hoa mắt mờ
Bạc vàng phấn son mơ
Nơi mồ hoang lạc thú
Em bướm hồng lửng lơ
Ôi chông gai đầy lối
Cất bước đi về đâu?
Một lần ta lầm lỡ
Trăm đường còn sầu đau.
Ta yêu em vất vả
Ôi lần cuối lần đầu
Em là cành gai sắc
Cho thịt nát xương đau
Yêu em nên mất cả
Vỡ nụ hôn tình đầu
Yêu là sầu chất chứa
Yêu còn được là bao...
Người ngoảnh lưng giấu mặt
Cuộc đời mới đi xây
Ði van xin hạnh phúc
Nô lệ vào rủi may
Ta thương em nhỏ bé
Với giấc mơ bạc vàng
Em là cây cỏ úa
Ta là loài ma hoang
NỬA ÐOẠN TÌNH BUỒN
(Saigon-1975)
Cho tôi nửa đoạn tình buồn
Ðể tôi lấp kín đáy hồn của tôi, hồn đã vỡ đôi
Yêu người mà người chẳng có yêu tôi
Thế thôi, thôi nhé đành thôi nhé người
Ðành thôi nhé người.
Tôi mua hoa thắm tôi liệm cuộc đời
Kết vòng tang trắng khẽ gọi tên người
Chiều nay trăng sao rơi rớt trên đồi
Chiều nay mưa giăng giá buốt tim rồi...
Cho tôi nửa đoạn tình buồn
Ðể tôi lấp kín đáy hồn của tôi, hồn đã vỡ đôi
Yêu người mà người chẳng có yêu tôi
Thế thôi, thôi nhé đành thôi nhé người
Ðành thôi nhé người...
Gió buồn sẽ bước chân côi, bước chân mồ côi
Ngân nga chuông lạnh tím trời nghĩa trang
Gục đầu bên nấm mồ hoang, nấm mồ hoang
Bâng khuâng thầm hỏi mộ tôi hay mộ nàng?
Mộ ai thì cũng là mộ hoang
Tình chôn đã chết úa vàng đớn đau...
CODA
Trên mười đầu ngón tay
Ở giữa đoạn tình này...
NHỮNG CUỘC TÌNH TAN VỠ
(Saigon 1975)
Rồi sẽ có một thời
Cuộc tình rồi vỡ đôi
Ta lôi kéo nhau đi
Như một lũ tình si
Từ khắp những nẻo đường
Người tìm nhau trăm hướng
Những cánh bướm mầu đen
Như quên lối vườn tiên
Nên hoa cũng dại điên.
Ta tìm người như sông tìm ra biển
Người tìm ta như biển ngược về sông
Gỡ đôi tay là tình thả bay như diều không dây
Người tìm ta bao la nơi biển Bắc
Ta tìm người ở tận cuối biển Ðông
Hỡi ôi tìm nhau như thể tìm chim...
Và chớ có ngỡ ngàng
Tình nào chẳng vỡ tan?
Ta lê bước lang thang
Như một lũ mèo hoang
Và cũng chớ bẽ bàng
Dạ tràng đi se cát
Gió rét lúc tịch liêu
Hay trong nắng lửa thiêu
Ði vun sới tình yêu...
CODA
Rồi sẽ có một ngày
Cuộc tình phải tan vỡ
Chỉ còn lại thương nhớ
Ở lòng người đi tìm
Ði tìm nhau...
Trong nhạc tình của tôi vào lúc này, YÊU TINH TÌNH NỮ là bản tình ca mầu xám, ma quái:
YÊU TINH TÌNH NỮ
(Saigon-1975)
Yêu tinh tình nữ đi tìm người yêu
Kêu vang lời hú trong chiều tịch liêu
Yêu tinh mặt trắng như vôi
Ôi sâu thẳm, mắt em soi
Không gian ma quái của loài người.
Yêu tinh tình nữ xưa là Tiên Nga
Xin theo trần thế đi tìm đam mê
Sau khi gặp giấc mơ hoa
Oan khiên đập vỡ tim ra
Tiên Nga thành kiếp yêu ma...
Trả lại người yêu tôi đây
Người yêu dấu, người hào hoa, phong nhã như tơ trời
Anh ơi ! Anh ơi !
Trả lại người, tôi trong tay
Còn dư hương làn hơi ấm thơm ngát tình đời, người ơi !
Trả lại tôi, trả lại tôi đây !
Người xưa thường kể chuyện cho tôi nghe
Truyện Loan và Dũng, chuyện yêu đương suốt đời.
Trả lại tôi, trả người tôi yêu
Thường hay hát cho tôi nghe bài ca tiền chiến
Của Ðặng Thế Phong hay Văn Cao tuyệt vời.
Trả lại người yêu tôi đây !
Trả lại người yêu tôi đây !
Yêu tinh tình nữ đi tìm tình thương
Ôi duyên tình cũ, ôi thời vàng son
Dương gian đầm ấm mơm man
Ôi Âm Ty vắng tiếng bụi hồng.
Yêu tinh tình nữ suốt đời thành tinh
Ði theo người sống đi đòi tình trinh
Len trong thù oán vang vang
Trôi trong biển máu vang vang
Em đi đòi tiếng yêu thương.
CODA
Trả lại người yêu tôi đây !
Trả lại người yêu tôi đây !
Trả lại người yêu tôi đây !
Trả lại người yêu tôi đây
Thế rồi, trước khi rời quê hương, tôi viết bản tình khúc nhẹ nhàng này:
CHỈ CHỪNG ÐÓ THÔI
(Saigon-1975)
Chỉ chừng một năm trôi
Là quên lời trăn trối
Ai nuối thương tình đôi
Chỉ chừng một năm thôi
Chỉ cần một năm qua
Là phai mờ hương cũ
Hoa úa trong lòng ta
Chỉ cần một năm xa...
Khi xưa em gầy gò
Ði ngang qua nhà thờ
Trông như con mèo khờ
Chờ bàn tay nâng đỡ
Ta yêu em tình cờ
Như cơn mưa đầu mùa
Rơi trên sân cỏ già
Làm rụng rơi cánh hoa.
Chỉ cần một cơn mưa
Là vai gầy thêm nữa
Cho ướt môi, mềm da
Chỉ cần giọt mưa sa
Chỉ chờ một cơn mưa
Ðể không ngờ chi nữa
Ði dưới mưa hồng nghe
Giọt nhẹ vào tim ta.
Ta yêu em mù loà
Như A-đam ngù ngờ
Yêu E-va khù khờ
Cuộc tình trinh tiết đó
Nhưng thiên tai còn chờ
Ðôi uyên ương vật vờ
Chia nhau xong tội đồ
Ðầy đọa lâu mới tha...
Chỉ một chiều lê thê
Ngồi co mình trên ghế
Nghe mất đi tuổi thơ
Chỉ một chiều bơ vơ
Chỉ là chuyện đong đưa
Ðời luôn là cơn gió
Thay áo cho tình ta
Chỉ là chuyện thiên thu.
Tưởng chừng nghìn năm sau
Chẳng ai còn yêu nhau
Nào ngỡ đâu tình yêu
Giăng bẫy nhau còn nhiều
Nghe lòng còn khô ráo
Nghe chừng còn khát khao
Nên gục đầu rất lâu
Xưng tội cả kiếp sau.
CODA
Cả triệu người yêu nhau
Còn ai là không thấu ?
Len giữa u tình sâu
Một vài giọt ơn nhau
Tia sáng Thiên Ðường cao
Rọi vào ngục tim nhau...
Phạm Duy