Quán Bên Đường
- Chi tiết
- Thanh Quí
- Lượt xem: 12825
15.3.2012
Cách đây đã hơn hai năm vào một ngày đầu tháng 11/2009 nhóm cựu học sinh CĐ-NTH Qui Nhơn ở trong Sài Gòn có tổ chức một đêm quyên góp cứu trợ đồng bào bị bão lụt miền Trung ở quán Trăng. Phần văn nghệ bỏ túi đêm hôm đó rất là phong phú, có cả ngâm thơ lẫn ca nhạc và trong dịp này tôi đã được nghe lại bài Quán Bên Đường, Phạm Duy phổ nhạc thơ Trang Thế Hy.
Quán Bên Đường - Thái Thanh trình bày
Bài này tôi đã từng được nghe qua vài ba lần vào những năm trước 75 nhưng đêm hôm đó khi nghe lại Quán Bên Đường, tôi đã phải nghĩ ngợi nhiều điều... Bài thơ này của Trang Thế Hy có tựa đề ban đầu là Đắng Và Ngọt nhưng khi được đăng trên tuần báo Vui Sống năm 1959, Bình Nguyên Lộc đã sửa lại là Cuộc Đời của Minh Phẩm, một bút hiệu của Trang Thế Hy. Thiệt tình mà nói nếu tôi có đọc bài thơ này trước đó thì tôi nghĩ, chắc cũng không có gì ray rức trong tôi nhưng với sự phù phép tài tình muôn thuở Phạm Duy đã phổ nhạc bài này rất thành công và với giọng ca đầy xúc cảm của Thái Thanh đã làm cho người nghe phải suy gẫm nhiều thứ...
Ngày xưa ngày xửa ngày xưa
Chiều mơ chiều nắng đẹp khoe mầu tơ
Hai đứa mình còn trẻ thơ
Rủ nhau ngồi ngưỡng cửa chơi thẩn thơ
À a a nhớ, nhớ em còn mái tóc bánh bèo
À a a nhớ má chưa hồng da mét vì em nghèo
Đầu anh còn húi trọc, còn húi trọc
Khét nắng hôi trâu thèm đi học, thèm đi học
Em cầm một củ khoai
Ghé răng cạp vỏ rơi
Xong rồi mình chia đôi
Khoai sùng này lượm mót
Sao ngọt lại ngọt ghê
(Quán Bên Đường - Phạm Duy)
Bài hát như một bức tranh sống động kể về câu chuyện của hai người. Một buổi chiều nắng đẹp, hai đứa trẻ con nhà nghèo ngồi chơi trên ngạch cửa và trong khung cảnh êm đềm, thanh bình đó chúng đã cùng chia nhau ăn củ khoai sùng lượm mót mà lại thấy ngon ngọt làm sao...
Giờ đây kỷ niệm ngày xưa
Giờ đây cảnh cũ chìm xa mù khơi
Gặp nhau một chiều lạnh mưa
Nhìn nhau quần áo bảnh bao mừng sao
Nhìn em còn xinh còn tươi
Đời em tưởng đâu là vui
Nhà em phải chăng là đây?
Dè đâu chẳng may là quán
Em đẹp hình hài đem bán...
(Quán Bên Đường - Phạm Duy)
Và khi những kỷ niệm ngày xưa đã mờ xa, vào một chiều lạnh mưa hai đứa trẻ ngày nào lại tình cờ gặp nhau nơi đất lạ trong bộ quần áo sang trọng. Cô dung nhan xinh tươi, anh mừng cứ tưởng đời cô vui, nhưng nào anh có ngờ đây chỉ là cái quán, cô đem hình hài rao lên bán cho người mua vui trong phút giây, thật xót xa!!!
Rồi em hỏi anh làm chi?
Cầm bút để viết ngày đêm, anh viết gì?
Đời thối phải nói là thơm
Ngòi bút là chiếc cần cầu miếng cơm
Em hỏi nghệ thuật là chi?
Là đui, là điếc, là câm mà đi
Nhìn nhau lặng lẽ nhìn nhau
Nào có ai đánh mà sao lòng đau
(Quán Bên Đường - Phạm Duy)
Tôi nghĩ ông nhà văn này cũng nghiệt ngã, ai khiến ông ghé chi cái Quán Bên Đường để rồi chợt thấy lòng mình nhiều cay đắng??? Ông biết đó, ở cái thế gian này cái gì có cầu ắt sẽ có cung, đó cũng là chuyện thường tình!!! Cô hỏi anh làm gì? Anh nói anh cầm bút, anh viết những gì mà người ta muốn đọc muốn nghe... Tôi thiết nghĩ, cô và anh ở một khía cạnh nào đó rất giống nhau, có nghĩa là mỗi người tự bán mình theo một cách riêng, cớ sao anh lại ngậm ngùi!!!
Bánh ngọt cùng mời ăn
Nhớ chăng củ khoai ngon
Bánh tươm vàng như nắng
Bánh này mình chưa cắn
Sao mà miệng cay đắng?
Rồi xin một nụ cười thôi, cười ư?
Anh đã vùi quên, quên nụ cười
Thì xin vài giọt lệ rơi
Lệ em cạn đã từ lâu, người ơi
Trước khi từ giã hỏi nhau buồn hay là vui?
Thì cứ hỏi ngay cuộc đời...
(Quán Bên Đường - Phạm Duy)
Sự thật quá phủ phàng và thực tế thường không như là mong muốn. Miếng bánh ngày hôm nay dù có tươm vàng ngon ngọt trước mặt, cô và anh cùng mời nhau ăn nhưng dù chưa ai cắn mà dường như mỗi người đều đã cảm nhận được ít nhiều cái vị đắng đâu đó của cuộc đời, rồi bùi ngùi hồi tưởng lại cái củ khoai sùng ngon ngọt mà họ đã cùng chia nhau ăn ngày nào... Lúc chia tay họ lại hỏi nhau cười, khóc, buồn, vui nên thế nào đây??? Thôi đành xin hỏi cuộc đời!!!
***
Tôi thấy cuộc đời thường có những trớ trêu và phải nói có những lần gặp gỡ luôn làm bận lòng nhau đến ngỡ ngàng. Tôi nghĩ phải chi họ đừng gặp lại nhau ở cái Quán Bên Đường để mỗi người vẫn còn giữ mãi cái hình ảnh đẹp ngày nào trong nhau... Nhưng cuộc đời là vậy, luôn với những ngang trái mà chúng ta lại quá yếu đuối nên thường sống buông thả, dễ dãi với chính mình...
Thanh Quí
PS. Đây là nguyên văn bài thơ Đắng Và Ngọt của Trang Thế Hy.
Đắng Và Ngọt
Ngày xưa hồi còn thơ
Một chiều nắng đẹp khoe màu tơ
Tôi cùng em hai đứa
Thơ thẩn ngồi chơi trên ngạch cửa.
Tóc em chừa bánh bèo
Môi chưa hồng, da mét: (con nhà nghèo !)
Đầu tôi còn hớt trọc
Khét nắng hôi trâu, thèm đi học
Em cầm một củ khoai
Cạp vỏ bằng răng rồi chia hai
Thứ khoai sùng lượm mót
Mà sao nó ngọt thôi là ngọt.
Bây giờ giữa đường đời
Kỷ niệm ngày xưa mù khơi
Gặp nhau chiều mưa lạnh
Hai đứa đều sang trong bộ cánh
Dung nhan em còn tươi
Anh mừng tưởng đâu đời em vui.
Dè đâu đây là quán
Em bẹo hình hài rao lên bán !
Đang thời đông khách mua
Chợ thịt còn sung được vài mùa.
Nghe nói anh cầm viết
Nghệ thuật là gì em muốn biết.
- "Mùi hôi nói mùi thơm
Cây bút cầm tay : cần câu cơm
Đó em ơi ! Nghệ thuật :
Nhắm mắt quay lưng chào sự thật."
Rồi đôi ta nhìn nhau
Không có ai đánh mà lòng đau
Em mời ăn bánh ngọt
Nhắc củ khoai sùng mình lượm mót
Đường bánh tươm vàng mơ
Như nắng chiều xưa khoe màu tơ
Mới cầm tay chưa cắn
Mà sao nó đắng thôi là đắng !
Xin anh một nụ cười
- Cười là sao nhỉ ? Quên rồi !
Xin em chút nước mắt
- Mạch lệ em từ lâu đã tắt !
Hỏi nhau : buồn hay vui ?
- Biết đâu ? Ta cùng hỏi cuộc đời.
Trang Thế Hy
1959
Ngày xưa hồi còn thơ
Một chiều nắng đẹp khoe màu tơ
Tôi cùng em hai đứa
Thơ thẩn ngồi chơi trên ngạch cửa.
Tóc em chừa bánh bèo
Môi chưa hồng, da mét: (con nhà nghèo !)
Đầu tôi còn hớt trọc
Khét nắng hôi trâu, thèm đi học
Em cầm một củ khoai
Cạp vỏ bằng răng rồi chia hai
Thứ khoai sùng lượm mót
Mà sao nó ngọt thôi là ngọt.
Bây giờ giữa đường đời
Kỷ niệm ngày xưa mù khơi
Gặp nhau chiều mưa lạnh
Hai đứa đều sang trong bộ cánh
Dung nhan em còn tươi
Anh mừng tưởng đâu đời em vui.
Dè đâu đây là quán
Em bẹo hình hài rao lên bán !
Đang thời đông khách mua
Chợ thịt còn sung được vài mùa.
Nghe nói anh cầm viết
Nghệ thuật là gì em muốn biết.
- "Mùi hôi nói mùi thơm
Cây bút cầm tay : cần câu cơm
Đó em ơi ! Nghệ thuật :
Nhắm mắt quay lưng chào sự thật."
Rồi đôi ta nhìn nhau
Không có ai đánh mà lòng đau
Em mời ăn bánh ngọt
Nhắc củ khoai sùng mình lượm mót
Đường bánh tươm vàng mơ
Như nắng chiều xưa khoe màu tơ
Mới cầm tay chưa cắn
Mà sao nó đắng thôi là đắng !
Xin anh một nụ cười
- Cười là sao nhỉ ? Quên rồi !
Xin em chút nước mắt
- Mạch lệ em từ lâu đã tắt !
Hỏi nhau : buồn hay vui ?
- Biết đâu ? Ta cùng hỏi cuộc đời.
Trang Thế Hy
1959