PhamDuy.com - Trang web lưu giữ di sản âm nhạc Phạm Duy
  • pd showcase01 976x400
  • pd showcase02 1200x400
  • pd showcase03 1200x400
  • pd showcase04 1200x400
  • pd showcase05 1200x400
  • pd showcase06 1200x400
  • pd showcase08 1200x400
  • pd showcase09 1200x400
  • PD Paintings
  • 2003 1200x400

Cho Hoà Bình Trong Lòng Người: Bình Ca

   Vào lúc này, hoà bình có vẻ ló dạng với Hoà Hội Paris. Trong lòng thấy có điều gì vui, tôi muốn nói lên sự hoan hỉ đó qua những bài tôi gọi chung là ''hoan ca'' (song of joy). Do đó, sau ''bé ca'' và ''nữ ca'', tôi soạn ''bình ca''.

    Trước đây (năm 1959), tôi có soạn một bài nhan đề NGÀY SẼ TỚI trong đó tôi réo gọi hoà bình, giống như trong năm 1945, giữa mùa Thu chiến tranh, tôi ngồi vỗ súng ca bài THU THANH BÌNH. Bây giờ, vào năm 1972, khi soạn bình ca, tôi phát triển đề tài mà tôi nói tới qua bài NGÀY SẼ TỚI và cũng dùng bài này để làm bài chót của loạt 10 bài bình ca. Tuy nhiên, 9 bài hát mới soạn (cộng với bài NGÀY SẼ TỚI đã có sẵn) cũng không hẳn là những bài hát nói tới hoà bình trên đất nước. Nó chỉ muốn nói đến hoà bình trong lòng người mà thôi! Tại sao vậy? Tại vì tôi không tin là có hoà bình...

    Bình Ca ra đời vào năm 1972, không xưng tụng nền hoà bình mà Hội Nghị Paris đạt được sau các vụ đi đêm và ký kết giữa các phe nhóm. Trong bình ca, không phải vì lý do có ký kết hoà bình mà nói tới chuyện tương lai, với sự trùng tu xứ xở, xây lại nhà máy, cầu cống v.v... Nó nói nhiều tới chuyện lấy lại sự bình thường, bình dị của dân tộc ta, bị mất đi sau mấy chục năm chiến tranh. Trong bình ca người nghe chỉ thấy giọng tráng sĩ hành, giọng sĩ khí, giọng hoài cổ mà thôi ! Tuy nhiên nó cũng không thiếu ngôn ngữ của thời đại và nhạc ngữ của nó thì hoàn toàn theo style nhạc trẻ. BÌNH CA MỘT còn có vẻ hippy là khác.


    BÌNH CA MỘT
    (Saigon-1972)


    Này em con chim lười
    Nhiều năm chim đau phổi
    Buổi sáng vắng tiếng chim cười vui
    Này em con chim gầy
    Chiều nay chim đứng dậy
    Và nó hát líu lo thật dài
    Cũng vì Hoà Bình đã về đây (hai lần).

    Này em con trâu già
    Nhiều năm trâu vất vả
    Cùng với bác xã nơi đồng quê
    Này em con trâu già
    Nằm chơi trâu nhai cỏ
    Nhìn những chiếc máy đang cầy bừa.
    Trâu đừng buồn vì máy cầy nghe (hai lần).

    Này em vang tiếng cười
    Giờ chơi không e ngại
    Trường lớp đó mới xây là nơi, là nơi
    Ngày xưa, giam bao người
    Già nua hay thơ dại
    Trại cũ đã biến ra trường đời
    Hoa hồng nở ở giữa vườn chơi (hai lần).

    Này em đã tới giờ
    Mẹ đưa em đi chợ
    Từ sáng mãi tới trưa, còn lưa
    Rồi khi đưa nhau về
    Gặp anh hippy trẻ
    Mặc áo rách đứng bên nhà thờ
    Trông đẹp tựa hình Chúa hiền mơ (hai lần).

    Này em dây hoa này
    Là dây gai hoa dại
    Làm xước những gót chân tình nhân
    Này em khi sang mùa
    Mà em nghe tiếng nổ
    Là tiếng pháo cưới hay hội hè.
    Lên chùa họp hội với người ta (hai lần).

    Này em anh đã già
    Tuổi cao thiếu sức khoẻ
    Dù sống với trái tim cằn khô
    Này em anh đã về
    Thì xin nghe anh kể
    Chuyện mới, cũ, khóc vui tràn chề
    Những chuyện hoà bình có người nghe (nhiều lần).

    Bình ca số 2, SỐNG SÓT TRỞ VỀ được viết ra với ngôn ngữ tráng sĩ hành.


    SỐNG SÓT TRỞ VỀ
    (Saigon-1972)


    Sống sót trở về, trên đường làng tươi mát
    Sống sót trở về, trên đại lộ thơm ngát
    Sống sót trở về, trên rừng đồi xanh ngắt
    Sống sót trở về, trên biển xanh cát vàng
    Sống sót trở về, anh thợ cầy sung sức
    Sống sót trở về, anh thợ mỏ náo nức
    Sống sót trở về, anh mục đồng thao thức
    Sống sót trở về, anh thợ chài bâng khuâng.
    Sống sót trở về, anh hùng rực chiến công
    Cũng giống anh hiền, ưa cuộc đời tối tăm
    Sống sót trở về, ta đều ngập ước mong
    Má ấp môi kề, ôm người đẹp suốt năm
    Sống sót trở về, linh mục dựng gác chuông
    Chúa giáng ơn lành cho bổn đạo bốn phương
    Sống sót trở về, nơi Phật đài ngát hương
    Tiếng mõ chen vào lời Thượng Tọa sót thương.
    Sống sót trở về, tên cường đạo lau kiếm
    Xé áo giang hồ, xin chèo đò trên bến
    Sống sót trở về, quên mầu hồng gái điếm
    Trút phấn son rồi, xin mặc lại áo huyền
    Sống sót trở về, tôi tạ từ vũ khí
    Sống sót trở về, tôi trở lại nhỏ bé
    Sống sót trở về, đeo một bầu rượu quý
    Sống sót trở về, vui một mình... tôi đi !

    Bài DƯỜNG NHƯ LÀ HOÀ BÌNH là bài có nhiều tính chất nhạc trẻ nhất trong 10 bài Bình Ca.


    DƯỜNG NHƯ LÀ HOÀ BÌNH
    (Saigon-1972)


    Dường như nghe đâu đây tiếng người
    Ngày hôm qua im tiếng im hơi
    Người xưa nay thường che mặt lại,
    Bỗng hôm nay không ai là không cười
    Dường như tôi yêu ông láng giềng
    Người xa xôi ai cũng như quen
    Còn yêu thêm cả người oán ghét
    Giấc chiêm bao là giấc mơ tiên
    Là giấc mơ tiên ! (hai lần)

    Dường như xưa nay ta khác thường
    Thừa quê hương hay thiếu quê hương
    Dường như đây về trong tưởng tượng
    Núi sông kia : giang sơn vô thượng
    Dường như nay quê hương có một
    Từ bao lâu sống chết chia đôi
    Dù con tim này rộng phơi phới
    Cũng xin mang một nước non thôi
    Một nước non thôi (hai lần).

    Dường như tôi quen anh dế mèn
    Hiểu nhau qua câu hát ban đêm
    Từ nay không còn e còn thẹn
    Kéo nhau đi du ca cho tiện
    Dường như em là rêu xanh bám mạnh
    Vào thân anh, một viên đá lăn quanh
    Ngày hôm qua tình chờ không đến
    Bỗng hôm nay thành mối lương duyên
    Thành mối lương duyên (hai lần).

    Dường như đêm hôm nay quá dài
    Dường như đêm nay ngắn quá thôi
    Cùng nhau chơi ở nơi mở hội
    Chúng tôi vui như điên, như dại
    Dường như tôi hôm nay bé lại
    Dường như tôi nay mới lên hai
    Mẹ ôm tôi vào lòng êm ái
    Gãi lưng tôi, nhặt chấy cho tôi
    Mẹ gãi lưng tôi ! Nhặt chấy cho tôi !
    (hát nhiều lần câu cuối)

    Bình ca số 4 nhan đề XIN TÌNH YÊU GIÁNG SINH là một bài thơ của Trụ Vũ do tôi phổ nhạc.


    XIN TÌNH YÊU GIÁNG SINH
    (Saigon-1972)


    Xin tình yêu giáng sinh
    Trên một quê hương cằn cỗi
    Xin tình yêu giáng sinh
    Trên địa cầu tăm tối
    Xin tình yêu giáng sinh
    Trong lòng người hấp hối
    Xin tình yêu giáng sinh
    Trên cuộc đời lầy lội.
    Xin tình yêu giáng sinh
    Trên quê hương ngục tối
    Xin tình yêu giáng sinh
    Trên địa cầu gian dối
    Xin tình yêu giáng sinh
    Trong lòng người tội lỗi
    Xin tình yêu giáng sinh
    Trên cuộc đời nổi trôi.

    Mười ngàn đêm đau thương
    Ôi trường thiên ác mộng
    Mười ngàn đêm của hờn
    Mười ngàn đêm của giận
    Trên vũng lầy vô tận
    Chỉ thấy máu và xương
    Trên vũng lầy vô tận
    Chỉ thấy khóc và than
    Mười ngàn đêm đau thương
    Mười ngàn đêm đoạn trường
    Mười ngàn đêm oan khiên
    Mười ngàn đêm đau thương.
    ÐIỆP KHÚC
    Xin tình yêu giáng sinh
    Cho một lần hoa nở
    Xin tình yêu giáng sinh
    Cho một lần ngực thở
    Xin tình yêu giáng sinh
    Cho một lần cửa mở
    Xin tình yêu giáng sinh
    Tình yêu của chúng mình.

    Bình ca số 5 rất là cổ kính, dùng nhiều danh từ như Xuân Phong, Xuân Tiêu, Xuân Miên... để nói tới gió Xuân, tới ánh sáng mùa Xuân, tới giấc ngủ và giấc mộng đêm Xuân. Hình ảnh tôi thích nhất là: khoanh tay ra bờ giếng gọi tên Trời Ðất.


    XUÂN HIỀN
    (Saigon-1972)


    Xuân huy chan hoà trên khắp quê hương
    Nắng chói gia đình huyền bí trăm con
    Năm mươi người xuống
    Năm mươi người lên
    Ðến lúc gặp chỗ hàn huyên
    Xuân phong đem về tin tức vui chung
    Gió mát cho lòng rộng rãi thong dong
    Chung nhau cuộc sống
    Chung nhau cuộc chết
    Và quyết định cưới Xuân liền !
    À ạ ơi ! À ạ ơi ! (2 lần)

    Xuân xanh em là xuân nữ tơ trinh
    Sức sống em là dòng suối lung linh
    Em nghiêng từ núi
    Em trôi về khơi
    Uốn khúc mình nõn nà tươi
    Xuân xanh anh đà tóc trắng da nhăn
    Sức sống anh là biển cũ mông mênh
    Anh vươn từ bãi
    Anh lên ngàn chơi
    Thả khói lờ lững lưng trời...
    À ạ ơi ! À ạ ơi ! (2 lần)

    Xuân tiêu em nằm trong giấc mơ yêu
    Trăng xuân mỹ miều nhẹ bước đi theo
    Ði thêm vào đó
    Ðôi chim bồ câu
    Cất tiếng gù ấm lòng nhau
    Xuân miên anh vào sâu giấc mơ tiên
    Bứt trái hạnh đào, rượu uống liên miên
    Anh ra bờ giếng
    Khoanh tay gọi tên
    Gọi đất trời rất ngoan hiền...
    À ạ ơi ! À ạ ơi ! (2 lần)

    Xuân non, Xuân già, Xuân vẫn Xuân quen
    Mới biết Xuân là cuộc tái sinh duyên
    Thu, Ðông, Hạ chết
    Nhưng Xuân còn nguyên
    Khuyến khích dòng máu về tim
    Xuân không lên đường, Xuân đứng êm êm
    Ðứng mãi trong đời để cõng ta lên
    Yêu Xuân đằm thắm
    Yêu Xuân một phen
    Và sống cùng với Xuân hiền...
    À ạ ơi ! À ạ ơi ! (2 lần)

    Bình ca số 6 là lời con ru mẹ, không phải mẹ ru con.


    RU MẸ
    (Saigon-1972)


    Mẹ năm mươi tuổi chiến tranh
    Con hai mươi tuổi, Hoà Bình về chơi
    Từ lâu súng nổ vang trời
    Hôm nay im lặng cho đời ngẩn ngơ
    Mẹ tôi giấc ngủ khó khăn
    Xưa nay ru mẹ toàn bằng đạn bom
    Mẹ ơi ! Giấc ngủ muộn màng
    Con xin ru mẹ một ngàn lời ru.
    Ù ơ tiếng hát Nguyễn Du
    Vần thơ sáu tám hát cho hoà bình.
    Ù ơ tiếng hát Nguyễn Du
    Vần thơ sáu tám hát cho hoà bình.

    Mẹ năm mươi tuổi lất lây
    Con hai mươi tuổi lạc loài đường xa
    Dù cho tan cửa nát nhà
    Hôm nay nguyên vẹn vẫn là Việt Nam
    Mẹ ơi ! Xin ngủ êm đềm
    Riêng con không ngủ, ngồi nhìn mẹ yêu
    Mẹ xưa nay ngủ không nhiều
    Con xin ru mẹ ngủ chiều, ngủ trưa.
    Ù ơ tiếng hát võng đưa
    Lời ca dao đó ấm như mộng đời.
    Ù ơ tiếng hát võng đưa
    Lời ca dao đó ấm như mộng đời.

    Mẹ năm mươi tuổi thiếu mơ
    Con hai mươi tuổi nằm chờ mộng xanh
    Từ nay giấc ngủ thanh bình
    Con chia cho mẹ mộng lành, mộng ngoan
    Mẹ ơi ! Giấc mộng tốt tươi
    Cho con xin gửi cuộc đời Việt Nam
    Mộng không máu đổ, xương tàn
    Mơ trong giấc ngủ một đàn trẻ thơ
    Ù ơ tiếng hát bây giờ
    Bài ca chắp nối tiếng ru muôn đời.
    Ù ơ tiếng hát bây giờ
    Bài ca chắp nối tiếng ru muôn đời.

    Bình ca số 7 phát triển hình ảnh khoanh tay gọi tên Trời Ðất.


    LỜI CHÀO BÌNH YÊN
    (Saigon-1972)


    Mang giầy giớ tốt, mang khăn áo lành
    Tôi chào đất nước tôi nay thái bình
    Tôi cúi lưng xin chào anh
    Tôi đứng lên, tôi chào em
    Tôi vói lên cao, chào Ðức Tin
    Tôi chào sáng sớm, ban trưa, xế chiều
    Ðêm về vẫn cứ chưa thôi cúi chào
    Tôi thấy trong tôi mừng reo
    Tôi thấy chung quanh chào nhau
    Tôi cũng không quên chào đứa tôi đâu.
    Lời... lời chào bình yên ! (2 lần)

    Xin chào những bác nông dân ít lời.
    Cho đời những miếng cơm thơm sức người
    Xin bác công nhân nghỉ ngơi
    Xin bác thương gia về chơi
    Nghe sĩ dân tôi chào tiếng vui
    Tôi chào chiến sĩ đang ôm súng ngồi
    Bên bờ suối vắng ngâm thơ tối ngày
    Tôi sẽ đi theo thiện nhân
    Ra chốn tôn nghiêm niệm kinh
    Rung tiếng chuông ngân chào khắp muôn dân.
    Lời... lời chào bình yên ! (2 lần)

    Tôi chào vũng nước trong xanh, tháng hè
    Tôi chào tấm áo bông, đêm rét về
    Xin cám ơn hoa mùa Xuân
    Hôn gió Thu trên đồi non
    Yêu nắng mưa... theo ngày, tháng, năm
    Tôi chào đứa bé sơ sinh khóc oà
    Tôi chào đám cưới đi ngang trước nhà
    Tôi vẫy tay theo nhịp xe
    Ðưa đám ma ra ngoại ô
    Tôi muốn thăng hoa cuộc sống đi qua.
    Lời... lời chào bình yên ! (2 lần)

    Tôi chào trái đất xinh xinh giữa trời
    Tôi chào thế giới chung nhau giống người
    Chia với nhau dăm biển to
    Dăm núi cao băng lạnh co
    Hay mấy khu sa mạc nắng khô
    Tôi chào ý nghĩ chia vui chúng mình
    Chia buồn, sẽ sống chung nhau thái bình
    Chia nước ngon, chia hột cơm
    Chia áo khăn, chia mảnh tôn
    Ta bắt tay nhau chào tiếng hân hoan.
    Lời... lời chào bình yên ! (2 lần)

    Bình ca số 8 nói tới chuyện tìm lại được thiên đàng hạ giới.


    GIÃ TỪ ÁC MỘNG
    (Ðịa Ðàng Tìm Thấy)
    (Saigon-1972)


    Nào người yêu, giã từ ác mộng
    Ta đưa nhau tới cõi địa đàng
    Về một nơi sông dài nước rộng
    Ta yêu nhau trên bãi cỏ hoang
    Nào người yêu xin đừng e ngại
    Nơi ta đi, chó sói ngủ vùi
    Một đàn nai mắt huyền thơ dại
    Theo ta đi ven suối nhỏ nhoi
    Nào người yêu giã từ bóng tối
    Ta yêu nhau dưới ánh măt trời
    Cỏ vàng khô cũng là chăn gối
    Hay mưa rơi cũng mát lòng người.

    Nào người yêu đêm về phơi phới
    Ta yêu nhau dưới ánh đèn ngời
    Mầu tường vui, căn phòng êm ái
    Soi gương nhau nhớ mãi hình hài
    Nào người yêu giã từ ác mộng
    Ta đưa nhau tới cõi địa đàng
    Một vườn thiêng thơm mùi da ngọt
    Môi ngon hơn những trái đào tiên.
    Nào người yêu giã từ dĩ vãng
    Thôi đau thương, tức tối, giận hờn
    Nào người yêu giã từ oán ghét
    Thôi ăn năn, hối tiếc, buồn phiền.

    Bình ca số 9 muốn được nhìn Chúa Giê Su như một con người của hoà bình.


    CHÚA HOÀ BÌNH
    (Saigon-1972)


    Nếu có ai giận dữ
    Nếu có ai bất hoà
    Nếu có ai lầm lỡ
    Rồi sinh ra khắt khe
    Sẽ đánh tôi một cái
    Tát tôi nơi má này
    Sẽ thấy tôi lặng lẽ
    Chìa luôn ngay má kia !
    Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi !
    Nhân ái ban xuống đời
    Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi !
    Cho hiếu hoà khắp nơi.

    Ðã chót mang tội gốc
    Gái hư thân não nùng
    Khóc giữa nơi quần chúng
    Nằm cho viên đá quăng
    Hỡi những ai ở đó !
    Sẽ đóng vai phán toà
    Nếu tự thấy không tội lỗi
    Thì quăng viên đá coi.
    Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi !
    Thương sót cho giống người
    Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi !
    Không xét người ! Xét tôi !

    Nếu thấy trên tiền đúc
    Nếu thấy trên những đồng
    Có khắc in hình dáng
    Hình vua La Mã nghiêng
    Ðã đúc ra tiền thuế
    Sẽ César lấy về
    Khắp lũ chiên còn đó
    Trả về cho Chúa nghe !
    Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi !
    Thân xác ra với đời
    Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi !
    Tim óc về với tôi
    Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi !
    Nơi khó khăn kiếp người
    Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi !
    Nhận Chúa là nỗi vui.
    Amen.

    Như đã nói ở trên, bài NGÀY SẼ TỚI soạn từ lâu, nay được dùng để kết thúc 10 Bài Bình Ca.


    NGÀY SẼ TỚI


    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !

    Ngày sẽ tới, biết bao nhiêu mừng vui
    Mừng biết mấy chiến tranh đã tàn phai
    Quê hương ta xưa nay đã đẹp rồi
    Thêm xinh tươi, thêm vui, thêm tuyệt vời !
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !

    Ngày lúa mới, bước vui phiên chợ quê
    Ðường sáng chói bước đi không ngại gì
    Trên con đê không chôn chông, gài mìn
    Không phi cơ bay nghiêng con đò xinh.
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !

    Ngày chấm dứt chiến tranh, vợ gặp chồng
    Ngừng tiếng súng khiến cha mẹ gặp con
    Anh em ta không coi nhau là thù
    Tay trong tay tương lai ta trùng tu.
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !

    Ngày sẽ tới nước non thôi là hai
    Ngày thống nhất, Bắc-Nam đi lại rồi
    Anh đưa em ra nghe Thu Hà Nội
    Em đưa anh vô Nam coi mặt trời.

    Ngày sẽ tới, mỗi khi nghe Việt Nam
    Toàn thế giới sẽ ăn ngon ngủ ngoan
    Không nghe thêm, nghe thêm câu chuyện buồn
    Nhưng nghe lên nghe lên chuyện thần tiên.
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !

    Ngày đã tới, cái ta gọi là YÊU
    Là QUÝ MẾN, chúng ta vẫn hoài nghi
    Nhưng hôm nay, ôm nhau không còn ngờ
    Ta yêu nhau, thương nhau như trẻ thơ.
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !
    Này hỡi, hỡi Hoà Bình !


Phạm Duy

Bình luận